Του ΓΙΑΝΝΗ ΤΟΛΙΟΥ*
Η βαθιά και κρίση της ελληνικής οικονομίας με αιχμή την κρίση χρέους, εκτός από ενδογενείς αιτίες του ελληνικού καπιταλισμού, συμπυκνώνει τις συνέπειες της κρίσης στην ευρωζώνη και της νεοφιλελεύθερης πολιτικής σε διεθνές επίπεδο. Τα τελευταία δύο χρόνια έγιναν πάνω από 20 συναντήσεις των ηγετών ΕΕ και Eurogroup, με ανάλογα θριαμβευτικά ανακοινωθέντα ...βιωσιμότητας ολίγων ημερών. Ταυτόχρονα πέριξ του σαθρού οικοδομήματος της ΟΝΕ, δημιουργήθηκε ένα παρα-οικοδόμημα («μηχανισμός στήριξης», «Μνημόνια», «Σύμφωνο ευρώ» κά), κάνοντας το πρόσωπο της πιο αντιδημοκρατικό, αντιλαϊκό και απαίσιο. Στην ίδια κατεύθυνση κινήθηκαν οι αποφάσεις της 9ης Δεκέμβρη '11 με δημιουργία «δημοσιονομικού συμφώνου» («ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς», κυρώσεις, ποινές, κά), βάζοντας λαούς και εργαζόμενους σε διαχρονικό «δημοσιονομικό κάτεργο», μετατρέποντας ταυτόχρονα αδύναμες χώρες σε «προτεκτοράτα» του γερμανικού imperium.
Η κρίση ευρωζώνης και «δημοσιονομικό σύμφωνο»
Το νέο σύμφωνο όχι μόνο δεν επιλύει αλλά οξύνει τη βαθιά εσωτερική αντίφαση της ευρωζώνης ανάμεσα στο μόνιμο «κλείδωμα» της ισοτιμίας νομισμάτων χωρών με διαφορετικό επίπεδο ανάπτυξης (παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας), η οποία λειτουργεί ως μηχανισμός παραγωγής «πλεονασμάτων» στις ισχυρές και «ελλειμμάτων» στις αδύναμες. Ταυτόχρονα ενισχύει τις ενδογενείς τάσεις του συστήματος προς ανισόμετρη ανάπτυξη παράγοντας αποκλείσεις αντί συγκλίσεις σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο. Από την άλλη το μεγάλο θέμα της απασχόλησης παραμένει υπόθεση του «μηχανισμού αγοράς» και το μόνο εργαλείο στήριξης της ανταγωνιστικότητας σε εθνικό επίπεδο είναι η εισοδηματική πολιτική χαμηλού εργατικού κόστους.
Συμπερασματικά, το αντιλαϊκό και αντιδημοκρατικό οικοδόμημα της ΟΝΕ (ευρωζώνης-ευρώ), έχει υποστεί «μεταλλάξεις» προς το χειρότερο και αποτελεί αυταπάτη η «πίεση» από τα κάτω για βελτιώσεις, όταν τα βασικά κέντρα λήψης αποφάσεων είναι μακριά από τους λαούς και τους εργαζόμενους (Συμβούλιο, Eurogroup, Επιτροπή), το Ευρωκοινοβούλιο παίζει διακοσμητικό ρόλο, ενώ ο άξονας «Μερκόζι» (Μεργκελ-Σαρκοζί) καθορίζει πλέον τις βασικές «συντεταγμένες» της ευρωζώνης. Η πορεία της ευρωπαϊκής ενοποίησης, για να είναι βιώσιμη και να αντιστοιχεί στις απαιτήσεις του «ιστορικά αναγκαίου» (ισότιμη και αμοιβαία επωφελής συνεργασία χωρών), προϋποθέτει καινούργια «αρχιτεκτονική» με θεμέλια τα συμφέροντα των λαών και των εργαζόμενων, σε οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο. Αυτό συνεπάγεται ανατροπή και διάλυση της ΟΝΕ.
Συναλλαγματική πολιτική και Ανταγωνιστικότητα
Οι εμπειρίες από την εφαρμογή του «Μνημονίου» στο όνομα της χρεοκοπίας ήταν δραματικές. Μεγάλες μειώσεις μισθών-συντάξεων, υποβάθμιση βιοτικού επιπέδου, εκρηκτική αύξηση ανεργίας ιδιαίτερα στους νέους, μεγάλη μείωση ΑΕΠ (σωρευτικά 20%), κλείσιμο 430.000 ΜΜΕ, παραγωγική παρακμή, φτωχοποίηση ευρύτερων στρωμάτων, αυτοκτονίες, κά. Η χώρα έχει ουσιαστικά χρεοκοπήσει (αδυναμία αποπληρωμής χρέους) και αυτό που συζητάμε είναι οι πολιτικές διαχείρισης της που συνοψίζονται σε δύο επιλογές. Η πρώτη είναι της «ελεγχόμενης πτώχευσης» που προωθούν τρικομματική κυβέρνηση και υπερεθνική τρόϊκα είναι σε όφελος πιστωτών με στόχο τη δήμευση του ελληνικού λαού μέσω ξεπουλήματος όλων των ΔΕΚΟ και της δημόσιας περιουσίας, με «σφαγή» μισθών, συντάξεων και λαϊκών εισοδημάτων (εσωτερική υποτίμηση αξίας εργατικής δύναμης πάνω από 50%) και επιστροφή εργασιακών σχέσεων αρχές 1900! Τέλος με το λεγόμενο PSI, τη νέα δανειακή σύμβαση και το νέο Μνημόνιο, βάζουν βαριές αλυσίδες για δεκαετίες στο ελληνικό λαό (νέο χρέος 130 δις, αγγλικό δίκαιο στα νέα ομόλογα, κά), ενώ σχεδόν καταργείται η εθνική και λαϊκή κυριαρχία.
Η κυβέρνηση Παπαδήμου παίζει ρόλο «δικαστικού επιμελητή» στη δήμευση του ελληνικού λαού. Γιαυτό και καταφεύγει σε φαιδρά επιχειρήματα περί «σωτηρίας της χώρας», «στήριξης ανταγωνιστικότητας», «αύξησης απασχόλησης», κά, ενώ κινδυνολογεί ότι η απόρριψη των μέτρων σημαίνει χρεοκοπία, επιστροφή στη δραχμή και τελικά... εθνική καταστροφή.! Ειδικότερα νάγει τη μείωση μισθών σε «κλειδί» της ανάπτυξης αποφεύγοντας να απαντήσει πως οι υψηλότεροι μισθοί στη Γερμανία συνδυάζονται με υψηλότερη ανταγωνιστικότητα και πως οι χαμηλότεροι μισθοί στην Ισπανία με υψηλότερη ανεργία. Δεν ξέρει ή δεν καταλαβαίνει ότι βασικός μοχλός ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας είναι η «παραγωγικότητα» (νέα τεχνολογία, κατάρτιση, έρευνα, κά), καθώς η «συναλλαγματική πολιτική» (η ισοτιμία της δραχμής παραμένει «κλειδωμένη» στο ευρώ), ενώ η επίδραση του εργατικού κόστους ασκεί μικρή σχεδόν οριακή επίδραση. Με δεδομένο ότι το μέσο εργατικό κόστος στην ελληνική βιομηχανία είναι 15%, ακόμα και με μείωση μισθών κατά 50% η ανταγωνιστικότητα βελτιώνεται μόλις κατά 7,5%, ενώ εάν η ισοτιμία του ευρώ (και έμμεσα της δραχμής) μειωθεί έναντι του δολαρίου από 1,36 σήμερα στο ύψος του 2000 (1 € = 1 δολ.), τότε η ανταγωνιστικότητα θα βελτιώνονταν κατά 36%.!!! Αυτή την σκληρή αλήθεια αποσιωπά ο κ.Παπαδήμος και πολλοί άλλοι λαλίστατοι, οικονομολόγοι και «αναλυτές», πέραν....αλλά και εντός της Αριστεράς, που υιοθετούν τη κινδυνολογία ότι αποδέσμευση από την ευρωζώνη-ευρώ και επιστροφή στο εθνικό νόμισμα συνεπάγεται....εθνική καταστροφή.
Εθνικό νόμισμα και εναλλακτική στρατηγική εξόδου από την κρίση
Ασφαλώς ο μοχλός της «συναλλαγματικής πολιτικής» δεν αρκεί από μόνος του να λύσει τα προβλήματα της ανάπτυξης, απασχόλησης, χρέους, κλπ. Ωστόσο στα πλαίσια μιας γενικότερης εναλλακτικής οικονομικής στρατηγικής προοδευτικής εξόδου από την κρίση, μπορεί να παίξει ουσιαστικό ρόλο στην παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας. Είναι κατά συνέπεια τουλάχιστον «στρουθοκαμηλισμός» το σύνθημα, «καμιά θυσία για το ευρώ, καμιά ψευδαίσθηση για τη δραχμή».! Ποιοι είναι οι βασικοί άξονες μιας τέτοιας στρατηγικής;
Πολύ επιγραμματικά: 1) «Αθέτηση πληρωμών» χρέους επικαλούμενοι το διεθνές δίκαιο («κατάσταση ανάγκης» και «απεχθές χρέος») για άμεση ανακούφιση κρατικού προϋπολογισμού από τα τεράστια τοκοχρεολύσια. 2) Ανατροπή «Μημονίου», αποδέσμευση από ευρωζώνη και ανάκτηση ελέγχου βασικών εργαλείων οικονομικής πολιτικής (συναλλαγματικής, νομισματικής, δημοσιονομικής, πιστωτικής, αναπτυξιακής, κλπ). 3) Εθνικοποίηση-κοινωνικοποίηση τραπεζών, έλεγχο κίνησης κεφαλαίων και αξιοποίησης λαϊκών αποταμιεύσεων για στήριξη παραγωγικής ανασυγκρότησης. 4) Επεξεργασία ανορθωτικού προγράμματος ανάπτυξης, αύξηση απασχόλησης, εθνικού εισοδήματος και δικαιότερη αναδιανομή του. 5) Ριζική εξυγίανση δημόσιων οικονομικών, αύξηση εσόδων (πάταξη φοροδιαφυγής, φοροκλοπής) πολιτική δαπανών με αναπτυξιακά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά κριτήρια. 6) Στήριξη αγοραστικής δύναμης μισθών-συντάξεων, ενίσχυση κοινωνικών-αναπτυξιακών δαπανών, ειδικά προγράμματα για οικογενειακή γεωργία και μικρο-μεσαίες επιχειρήσεις. 7) Επιστροφή υπό εθνικό έλεγχο όλων των βιώσιμων ΔΕΚΟ και επέκταση τους σε στρατηγικούς τομείς. 8) Καταπολέμηση καρτέλ και μονοπωλιακών κυκλωμάτων, περιορισμός και έλεγχος δράσης πολυεθνικών. 9) Ανάπτυξη ισότιμων οικονομικών σχέσεων με όλες τις χώρες, στα πλαίσια μιας «πολυδιάστατης» εξωτερικής πολιτικής. 10) Βαθύς εκδημοκρατισμός κράτους, ανάπτυξη θεσμών λαϊκού ελέγχου και ουσιαστικής «συμμετοχής» των εργαζόμενων στα βασικά κέντρα των οικονομικών αποφάσεων, κά.
Οι παραπάνω άξονες-μέτρα, αμφισβητούν το DNA της νεοφιλελεύθερης πολιτικής και αποτελούν αφετηρία ριζοσπαστικών αλλαγών για προωθημένους κοινωνικούς μετασχηματισμούς με ορίζοντα το σοσιαλισμό. Η εφαρμογή τους ανταποκρίνεται στις ανάγκες, τα συμφέροντα και προσδοκίες της μεγάλης πλειοψηφίας του ελληνικού λαού και πρώτα απ' όλα μισθωτών-εργαζόμενων, αγροτιάς, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και νέας γενιάς. Οι κοινωνικές και πολιτικές προϋποθέσεις προώθησης τους είναι η ανάπτυξη ρωμαλέου και πολύμορφου κινήματος αντίστασης, ανατροπής και αλληλεγγύης ως όχημα βάσης για ανάδειξη μιας κυβέρνησης ριζοσπαστικών-αριστερών δυνάμεων. Η καλλιέργεια κλίματος παθητικότητας, μοιρολατρίας, αποδοχής τετελεσμένων και «νεο-ραγιαδισμού» είναι η χειρότερη «συνταγή» και δεν αντιστοιχεί στις αγωνιστικές παραδόσεις, ιστορικές παρακαταθήκες, αδούλωτη και υπερήφανη στάση του λαού απέναντι σε ξένους και εγχώριους δυνάστες.
Εξυπακούεται ότι η αναβάθμιση της κοινής δράσης με ανάλογα κινήματα στις χώρες της ΕΕ, αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο στην επίτευξη των παραπάνω και ενθάρρυνσης ανάλογων ανατροπών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, που θα ανοίξει ελπιδοφόρους δρόμους για μια Ευρώπη των λαών, των εργαζόμενων και της σοσιαλιστικής προοπτικής. Κατά συνέπεια η αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων «διεθνοποίησης» της οικονομικής ζωής, δεν περνάει αναγκαστικά από τις νεοφιλελεύθερες συμπληγάδες της «ευρωζώνης», αλλά μπορεί να βρει «γόνιμο έδαφος» στην ισότιμη προσέγγιση και συνεργασία των λαών και χωρών.
* Ο Γιάννης Τόλιος είναι διδάκτωρ οικονομικών επιστημών και μέλος της Πανελλαδικής Συντονιστικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου