Του Δημήτρη ΤσέκερηΕδώ και χρόνια είναι εμφανής η αδιαφορία όλων των ελληνικών κυβερνήσεων σχετικά με ένα εξαιρετικά σημαντικό ζήτημα για το σήμερα και, ιδιαίτερα, για το αύριο: το ζήτημα της ενέργειας και της ενεργειακής πολιτικής - ή καλύτερα, της ανυπαρξίας μιας τέτοιας πολιτικής.
Η μνημονιακή πολιτική των τελευταίων κυβερνήσεων δεν έχει να προσφέρει τίποτα στο ζήτημα της βελτίωσης του περιβάλλοντος, κάθώς μέρα με τη μέρα αυτό υποβαθμίζεται ή πρόκειται να ξεπουληθεί, ενώ ο ενεργειακός πλούτος της χώρας ‘’δωρίζεται’’ και δεν αξιοποιείται προς όφελος της κοινωνίας. Και προηγουμένως, βεβαίως, η κατάσταση δεν ήταν και πολύ καλύτερη: η ενέργεια και το περιβάλλον θεωρούνταν, ανέκαθεν, δευτερεύοντα ζητήματα.
Η εξάρτηση της Ελλάδας από πετρέλαιο ή/και φυσικό αέριο και η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τη ΔΕΗ, με τη χρήση εργοστασίων λιγνίτη και με υπερβολική ρύπανση, καταδεικνύουν το απόλυτο αδιέξοδο της ελληνικής ενεργειακής πολιτικής, καθώς και τις τρομακτικές δυσκολίες και εξαρτήσεις που θα αντιμετωπίσει η Ελλάδα στο μέλλον, αν δεν αλλάξει άμεσα ρότα.
Ποια θα ήταν, όμως, τα πρώτα βήματα μιας νέας ενεργειακής πολιτικής;
1) Καθορισμός στρατηγικής μέχρι τουλάχιστον το 2050, για μια Ελλάδα ανεξάρτητη από ορυκτά καύσιμα και χρήση μόνο ΑΠΕ με ελάχιστες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Η πρόοδος θα ελέγχεται με ενδιάμεσους σταθμούς και ανά πενταετία. Αυτό πρακτικά σημαίνει την δημιουργία μίας επιστημονικής επιτροπής που θα γνωμοδοτεί για την εκάστοτε κυβέρνηση και η οποία θα καταγράψει όλες τις πιθανές πηγές παραγωγής ενέργειας - π.χ. βιομάζα, ανεμογεννήτριες, ενέργεια από κύματα, γεωθερμία, φωτοβολταϊκά.
2) Εφόσον έχουν καταγραφεί όλα τα ενεργειακά διαθέσιμα, θα είναι πλέον δυνατός ο προγραμματισμός για όλα τα ενδιάμεσα στάδια της υλοποίησης, καθώς και η επιλογή της πιο συμφέρουσας λύσης με βάση την περιοχή, τα κλιματολογικά και μετεωρολογικά δεδομένα, το κόστος κτλ.
3) Βασικό στοιχείο της ενεργειακής πολιτικής δεν είναι μόνο η αντικατάσταση των ρυπογόνων παραγωγικών σταθμών ή του πετρελαίου με ΑΠΕ. Ακόμα πιο σημαντικό είναι να προσανατολιστούμε στη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας. Για παράδειγμα, ο τριτογενής τομέας που αφορά στα κτίρια, καταναλώνει περίπου 40%- σύμφωνα και με το ΚΑΠΕ- της ετήσιας συνολικής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Επομένως, ο στόχος των μη ενεργοβόρων κτιρίων πρέπει να είναι ψηλά στην ιεραρχία μιας νέας εθνικής ενεργειακής πολιτικής, με ταυτόχρονη ενημέρωση των πολιτών και ευαισθητοποίησή τους - και όχι με τιμωρητικούς όρους. Τα δημόσια κτίρια θα πρέπει να είναι τα πρώτα στα οποία θα εφαρμόζονται οι βελτιώσεις-παρεμβάσεις.
4) Λόγω της αστάθειας και της εξάρτησης των ΑΠΕ από τον καιρό, είναι δεδομένο πως πρέπει να υπάρχουν μικρές και πολύ ευέλικτες μονάδες, π.χ. με βιομάζα, που θα λειτουργούν ως βάση του όλου συστήματος για την παραγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας. Βασικό ρόλο σε αυτό πρέπει να έχει και η ΔΕΗ, όχι μία ιδιωτικοποιημένη και τεμαχισμένη ΔΕΗ, αλλά μία ΔΕΗ δημόσια και λειτουργική, προσανατολισμένη προς τις ΑΠΕ σταδιακά, στο πλαίσια της χάραξης μίας νέας Εθνικής Ενεργειακής Πολιτικής, που θα διασφαλίζει προσιτές τιμές για όλα τα νοικοκυριά και θα εγγυάται την αύξηση των επενδύσεων.
5) Ολοκληρωμένο σύστημα ανακύκλωσης και διαλογής απορριμάτων, το οποίο προυποθέτει αλλαγή της περιβαλλοντικής κουλτούρας. Το κράτος πρέπει να είναι αρωγός στην προσπάθεια αυτή, σε συνεργασία με τις δημοτικές αρχές.
6) Συνεργασία με γειτονικές χώρες για αγορά ή πώληση ηλεκτρικού ρεύματος. Αν για παράδειγμα στην Ελλάδα φυσάει πολύ ή έχει έντονη ηλιοφάνεια, και δεν υπάρχει ανάγκη για όλη την παραγόμενη ενέργεια εκ μέρους του κοινού, η ενέργεια να μην πηγαίνει χαμένη΄ εφ΄ όσον η αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας είναι ένα άλυτο ακόμα πρόβλημα, ίσως να είναι μία λύση τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Η ενέργεια που περισσεύει θα πρέπει να πωλείται σε τιμές με διακύμανση, ανάλογα με την προσφορά και την ζήτηση.
7) Εκτός από τα εμφανή οφέλη της ενεργειακής ανεξαρτησίας, οι συγκεκριμένες παρεμβάσεις δημιουργούν και τις προϋποθέσεις για μια καλύτερη ποιότητας ζωής των πολιτών, ενώ συμβάλλουν και στη δημιουργία θέσεων εργασίας.
8) Το κόστος μετάβασης προς μία ανεξάρτητη από ορυκτά καύσιμα χώρα, που δε θα επιβαρύνει το περιβάλλον, αυτή τη στιγμή είναι πολύ μικρότερο απ’ αυτό που θα κληθούμε να πληρώσουμε στο μέλλον αν δεν το κάνουμε από τώρα.
Τα προβλήματα από τη χρήση ΑΠΕΟι ΑΠΕ δεν αποτελούν με κανέναν τρόπο πανάκεια, κυρίως λόγω της αστάθειας. Πρακτικά αυτό σημαίνει πως αν έχεις ένα πάρκο με ανεμογεννήτριες και δεν φυσήξει, πρέπει να είσαι προετοιμασμένος να παράσχεις ηλεκτρική ενέργεια στην συγκεκριμένη περιοχή, ιδιαίτερα για μια χώρα σαν την Ελλάδα με πολλά απομακρυσμένα νησιά. Η χρήση βιομάζας, από την άλλη πλευρά, προυποθέτει μη χρησιμοποίηση μεγάλων εκτάσεων γης -που προορίζονται για γεωργική χρήση- ή εισαγωγή τους από το εξωτερικό. Είναι κι αυτή, λοιπόν, μια εναλλακτική που χρήζει προσεκτικής εξέτασης και σχεδιασμού.
Υπάρχει επιπλέον το ενδεχόμενο εκδήλωσης αντιδράσεων από τις τοπικές κοινωνίες,, λογω του φαινομένου NIMBY (Not In My Back Yard): όλοι θέλουν ΑΠΕ, αλλά όχι κοντά στο σπίτι τους. Εκεί το κράτος πρέπει να προσέλθει σε κοινωνικό διάλογο με τις τοπικές κοινωνίες, και σίγουρα όχι με όρους επιβολής, όπως είναι ο κανόνας μέχρι σήμερα.
Κοντά σε αυτά, χρειάζεται η θέσπιση νομοθεσίας που να προστατεύει την τοπική χλωρίδα και πανίδα, καθώς και την υγεία των πολιτών- π.χ. μίνιμουμ επιτρεπόμενη απόσταση από αιολικά πάρκα ώστε να μην δημιουργούν προβλήματα, περιβαλλοντική μελέτη κτλ. Πρόκειται για μια λογική στον αντίποδα αυτής που θέτει σε προτεραιότητα τα συμφέροντα των μεγαλοεπιχειρηματιών.
Ποιος μπορεί να τα κάνει αυτά;Είναι σαφές πως ένα τέτοιο προοδευτικό, οικολογικό σχέδιο ενεργειακής ανοικοδόμησης της Ελλάδας δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να διατυπωθεί από τους τροϊκανούς εσωτερικού ή εξωτερικού. Η μόνη λύση είναι να ξεκινήσει στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ η διαδικασία επεξεργασίας πολλαπλών λύσεων και εναλλακτικών για το ενεργειακό και περιβαλλοντικό πρόβλημα, ώστε όταν έρθει η ώρα να μην χάσουμε -όχι ως ΣΥΡΙΖΑ, αλλά ως κοινωνία- κρίσιμο χρόνο, αλλά να ξεκινήσουμε και σε αυτό το πεδίο την ανάταξη της κοινωνίας. Μια διαδικασία με στόχους τη βελτίωση της ποιότητας ζωής, τη διασφάλιση αξιοπρεπών μισθών και εργασιακών δικαιωμάτων, μακριά από Μνημόνια, εξαρτήσεις και περιβαλλοντική καταστροφή.
Ο Δημήτρης Τσέκερης είναι μέλος της Νεολαίας Συνασπισμού. Είναι απόφοιτος του Τμήματος Μηχανολόγων-Μηχανικών ΕΜΠ και MSc Sustainable Energy του Danish Technical University (Κοπεγχάγη).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου